Wat moet je als hbo-er met onderzoeksfilosofie? Mijn antwoord: Je kunt er punten mee halen op je tentamen. Kennis van onderzoeksfilosofie is naar mijn mening ook niet besteed aan de gemiddelde HBO-student. Sterker: Als je geen master gaat doen heb je er volgens mij niets aan. Onderzoeksfilosofen zijn interessant als je belangstelling hebt voor de vragen: WAT IS WAARHEID?
WANNEER VINDEN WE IETS WAAR?
WANNEER VINDEN WE IETS WAAR?
EPISTEMOLOGEN zijn filosofen die nadenken over de vraag: Wanneer kunnen we zeggen dat iets waar is? In de tijd van de eerste epistemologen (2500 jaar geleden!) geloofden de meeste mensen dat de GODEN vertelden wat waar was. De goden werden om raad gevraagd als er problemen waren. Ook tegenwoordig zijn er miljarden mensen die geloven dat de KORAN of de BIJBEL de waarheid bevatten. Epistemologen zeggen dat geloof iets anders is dan aanvaardbare kennis.
De epistemologen verdelen onderzoekers in 3 soorten:
De POSITIVISTEN: Die geloven dat iets WAAR is als je het met CIJFERS kunt bewijzen. Waarheid kan je bewijzen met statistiek, modellen en enquetes.
De INTERPRETIVISTEN: Die geloven dat DE WAARHEID niet bestaat. Je kunt wel de verhalen van mensen noteren, je kunt zelf gaan ontdekken en opschrijven wat je ziet. Maar het blijft JOUW verhaal. De onderzoeker moet proberen een eerlijk verhaal op te schrijven.
De REALISTEN: Die geloven dat je DE WAARHEID kunt bewijzen door cijfers, statistiek, berekeningen. Maar niet altijd. Er zijn ook vragen die je niet met cijfers kunt beantwoorden. De realisten zijn het dus eigenlijk eens met de POSITIVISTEN maar ook met de INTERPRETIVISTEN. Soms onderzoeken ze door vragenlijsten af te nemen en berekeningen te maken. En soms gaan ze ergens kijken en schrijven op wat ze zien en horen.
Ik vergelijk de POSITIVISTEN met NERDS en INTERPRETIVISTEN met HIPPIES. De NERD wil berekeningen maken en modelletjes van de wereld bouwen terwijl de HIPPIE houdt van lange, wat vage gesprekken over diepere gevoelens.