KORTE EN DUIDELIJKE TIPS VOOR ONDERZOEKSOPDRACHTEN EN -TENTAMENSTOF (HBO/MBO+).

De APA-regels  Een korte introductie bronvermelding op basis van de regels van American Psychological Association

De APA-regels   Het schrijven van een onderzoeksverslag is niet eenvoudig. Je hebt veel om over na te denken en moet ook nog letten op taalfouten en schrijfstijl. Daar komt dan nog bij dat het verslag moet voldoen aan de regels van de APA. Je verslag kan zelfs helemaal worden afgekeurd omdat je de APA regels niet goed hebt toegepast.

Waarom? De APA-regels zijn er niet voor niets. Ze zorgen ervoor dat iedereen die een serieus verslag schrijft ervoor zorgt dat het controleerbaar is voor anderen. Wat hebben we aan verslagen die informatie bevatten die niet betrouwbaar is omdat de schrijver het allemaal zelf verzonnen heeft? Berekeningen en gegevens van enquêtes kunnen de lezers nog wel controleren maar wat als je in je verslag schrijft dat professor J. Smith beweert dat ‘… de economie van Nederland er zeer slecht aan toe is. Over 5 jaar is het land failliet en …’. Moet de lezer dan zomaar geloven dat deze professor dat gezegd heeft? Misschien heb je de woorden van de professor wel verkeerd overgenomen, verkeerd begrepen of je hebt die professor verzonnen….

APA-regels zijn regels zijn dus heel nuttig en ze gaan over het overnemen van informatie uit het werk van anderen. Je mag in je verslag dus gebruik maken van informatie uit het werk van anderen. Maar dan moet je wel volgens de APA regels ‘verwijzen’ naar je bronnen. Dat verwijzen moet volgens strenge regels omdat het dan voor alle opleidingen en studies op dezelfde manier gebeurt. De lezer snapt dan dus sneller of je verwijst naar een boek of een tijdschrift of een scriptie en ook wie de uitgever is etc. etc..

Pas op voor het APA-virus APA moet je toepassen bij ALLE verwijzingen in je verslag. Dus ook wanneer je de tekst niet letterlijk overneemt maar in je eigen woorden! Ook als het gaat om het vermelden van bronnen onder een stukje tekst of juist middenin. Ook als je je literatuurlijst opstelt moet dat dus volgende APA regels. Ook wanneer je een grafiekje van internet haalt en in je verslag plakt moet er bij die grafiek of afbeelding op APA wijze worden vermeld wat de bron is.

Het vermelden van de bronnen volgens de regels van APA is tijdrovend en saai, maar het moet. Pas echter op voor het vreselijke APA-VIRUS. Dat Virus kan ervoor zorgen dat je helemaal geen zin meer hebt om je verslag af te maken. Je merkt het vanzelf wanneer je futloos, gedemotiveerd en depressief wordt van die stomme regeltjes over bronvermelding. Dat mag niet gebeuren want dan vergeet je om op de inhoud van je onderzoek te letten. Je moet je hersens dus vrij houden om slimme dingen op te schrijven.

Dit document wil je behoeden voor het APA-virus. Het document bevat heel beknopt de belangrijkste regels voor bronvermeldingen.  In dit document wordt gebruik gemaakt van de voorbeeldmethode. Dat betekent dat je de voorbeelden moet bestuderen en daaruit zelf kunt afleiden hoe bepaalde bronnen in jouw verslag moeten worden genoteerd.

Een paar nuttige schrijftips.

1. Tijdens het schrijven houd je alleen goed bij uit welke bronnen je bepaalde citaten haalt. Je bekommert je nog niet om APA! Schrijf alles wat uit andere literatuur komt tussen haken [   ] Noteer daarachter ook tussen haken [    ]  uit welk boek je bepaalde kennis hebt.
2. Als je informatie LETTERLIJK overneemt gebruik dan geen haken voor de tekst maar zet de tekst tussen aanhalingstekens  “     “ en vermeld daarachter tussen haken uit welk boek/tijdschrift/site de tekst komt. Bij letterlijke citaten moet je tussen de haken ook vermelden op welke bladzijde(n) de tekst staat.
3. Maak van alle literatuur die je hebt gebruikt een complete literatuurlijst. Hierin komen dus ALLE artikelen, boeken, tijdschriften, websites terug die je hebt gebruikt voor het verslag. Sommige boeken heb je niet geciteerd in de tekst maar moet je toch in je literatuurlijst zetten omdat je de boeken wel hebt gebruikt (bijvoorbeeld boeken over onderzoeksmethoden of algemene marketing leerboeken).
4. Pas wanneer je tevreden bent met de tekst en ook de feedback van docent/ begeleider hebt verwerkt ga je de bronvermelding opzetten volgens de APA-regels.
5. Een uitgebreider document waarin je kun terugvinden voor elk soort bron hoe APA werkt (al wat ouder maar nog steeds goed bruikbaar) is van de universiteit van Tilburg. http://itswww.uvt.nl/lis/es/apa/apa-handleiding.pdf

Voorbeelden zeggen meer dan duizend regeltjes Om je alvast op weg te helpen volgen nu een aantal veel voorkomende bronverwijzingen. Door te kijken wat voor soort bronnen het zijn en op welke plaats ze in de tekst staan kun je veel leren over de APA-regels.

We beginnen met de literatuurlijst: Zie onderstaand voorbeeld. Zie je dat de literatuur op alfabetische volgorde staat maar dat het niet altijd  gaat om de achternaam van de auteur? Als er geen auteur bekend is dan staat er bijvoorbeeld ABN AMRO (als het de publicatie is van een organisatie). Zie je dat de naam van de auteur wordt gevolgd door de initialen? Zie je dat titels schuin zijn afgedrukt? Zie je de jaaraanduiding van het jaar van uitgave en de uitgever? Je ziet ook dat er in de literatuurlijst naar websites wordt verwezen. Je ziet dat de link erbij vermeld wordt. Je ziet ook dat er vermeld staat wanneer de site is geraadpleegd.

Voorbeeld : De Literatuurlijst

ABN AMRO (2014) Een digitale agenda voor meer bezoekers en eigen inkomsten. Geraadpleegd via: http://www.abnamro.com/nl/images/035_Social_Newsroom/020_Newsarticles.pdf

Asselbergs, M.B., Imhof, S.M., Keunen, J.E.E., Limburg J.J., Rens G.H.M.B. van., Verezen C.A., (2011). Toename in de vraag naar oogzorg in Nederland 2010-2020. [online publicatie] Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Geraadpleegd via: http://www.vision2020.nl/contents/a3461.pdf

Bakker, Y. (2012) Aandoening: Doofblindheid. Geraadpleegd via: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/95678-aandoening-doofblindheid.html

BBC (2014) Microsoft working on Alice-band device to help blind. Geraadpleegd via: http://www.bbc.com/news/technology-28292898

Becker-Bartijn, N., Grundmann, A. (1992) Blinden in het museum Amsterdam: Reinwardt Academie.

Centraal Bureau voor de Statistiek (2012) Prognose bevolking kerncijfers. Geraadpleegd via: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=81593NED&D1=a&D2=0&D3=0-1,3,8,13,&HD=130605-0940&HDR=G1,G2&STB=T

Centraal Bureau voor de Statistiek (2013a) Musea; openstelling, type collectie, bezoeken, tarieven, tentoonstellingen. Geraadpleegd via: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=82038NED&LA=NL

Centraal Bureau voor de Statistiek (2013b) Musea; financiële gegevens, bedrijfsopbrengsten en –kosten. Geraadpleegd via: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=82037NED&LA=NL

Chen, M., Sheng, C. (2012) A Study of Experience Expectations of Museum Visitors. Tourism Management, 33, 53-60. doi:10.1016/j.tourman.2011.01.023

Gelder, L. van. (2014) Van Gogh Museum duurzaamste museum ter wereld. Het Parool. Geraadpleegd via: http://www.parool.nl/parool/nl/4024/AMSTERDAM-CENTRUM/article/detail/3681411/2014/06/30/Van-Gogh-Museum-duurzaamste-museum-ter-wereld.dhtml

Kelly, S.M. (2014) ‘World’s First’ Braille Phone Is Now on Sale. Mashable. Geraadpleegd via: http://mashable.com/2014/05/19/braille-phone-own-fone/

Kor, R., Wijnen G., Weggeman M., (2008). Meesterlijk Organiseren. Deventer: Kluwer

McLean, F. (1997) Marketing the Museum. London: Routledge.

Ministerie van OCW (2011) subsidieperiode 2013 – 2016. Geraadpleegd via: http://www.cultuursubsidie.nl/node/179

Pine, J.B., Gilmore, H.J. (2012). De beleveniseconomie (2^e druk). Den Haag: Academic Service.

Rijksoverheid (2013) Kunst- en cultuurbeleid. Geraadpleegd via: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/kunst-en-cultuur/kunst-en-cultuurbeleid

Saunders, M., Lewis, P., Thornhill, A. (2008). Methoden en technieken van onderzoek (4^e ed). Amsterdam: Pearson Education.

Schmitt, B. (1999). Experiential Marketing: How to Get Customers to Sense, Feel, Think, Act, Relate. Free Press.

Stichting Kubes (2014) Beeldentuin De Booghgaard. Geraadpleegd via: http://kubes.nl/eropuit/beeldentuin-de-booghgaard.html

Bovenstaande literatuurlijst bevat al veel verschillende soorten bronnen. Sommige bronnen hebben 1 auteur, andere wel 4. Soms is er een uitgever bekend, soms niet etc. Je kunt je eigen bronnen dus vergelijken met deze literatuurlijst en dan heb je al een idee hoe jij jouw bron moet opnemen in een literatuurlijst.

Voorbeelden van bronvermeldingen in de tekst.

Naast het opzetten van een literatuurlijst heb je ook te maken met tekst in je verslag die je niet zelf hebt verzonnen. Soms beschrijf je in je verslag informatie uit een boek/artikel in je eigen woorden (OOK DAN moet je dus de bron vermelden. Je maakt immers gebruik van de ideeën van een ander). Op andere punten in je verslag neem je misschien hele stukken tekst letterlijk over. Dit ‘overschrijven’ mag. Het heet citeren. Je mag het echter niet vaak doen. (Een paar stukken tekst want anders ben je natuurlijk niet zelf bezig om een verslag te bedenken maar ben je een verslag aan het samenstellen van kennis en ideeën van anderen). Hieronder staan opnieuw voorbeelden van juiste bronvermeldingen. Je ziet ook gelijk het verschil in APA-regels voor het verwijzen naar tekst van een ander ‘in je eigen woorden’ en het overschrijven tekst ‘citeren’.

Hieronder een voorbeeld van verwijzen naar tekst van een ander maar je hebt het wel in je eigen woorden opgeschreven: Het is voor een blinde bijna onmogelijk om te beschrijven wat ze wel en niet zien, omdat ze niet weten wat ze zien. Sommige blinden nemen verschillen waar tussen licht en donker, terwijl een ander helemaal niets kan zien. Ze zien dus ook geen zwart. In een uitzonderlijk geval kan een blinde nuances van kleuren waarnemen. (Becker-Bartijn & Grundmann, 1992)

Hieronder nog een voorbeeld van verwijzen naar tekst van een ander maar je hebt het wel in je eigen woorden opgeschreven:
In tegenstelling tot congenitale blinden beschikken personen met een verworven blindheid meestal wél over een visueel geheugen. Zij kunnen kleuren en voorwerpen vaak nog associëren met beelden uit het verleden. In de loop der jaren kan het visueel geheugen vervagen en uiteindelijk helemaal verdwijnen. Dit proces is niet voor ieder blind persoon hetzelfde. (Bakker, 2012)

Hieronder een voorbeeld van verwijzen naar tekst die is overgeschreven :
“De kleuren groen en rood kan ik me nog herinneren, paars ook, maar: is mijn paars wel echt paars? Is het niet blauw geworden en is mijn rood niet vervaagd tot oranje? Ik weet het niet.” (Becker-Bartijn & Grundmann, 1992, p.10)

(zie je dat het tussen aanhalingstekens staat? Zie je dat nu ook de pagina vermeld staat?)

Hieronder nog een voorbeeld van verwijzen naar tekst die is overgeschreven :
Een blinde tast dan ook anders dan een ziende, namelijk via de haptische benadering. Beele et al. (2009) beschrijven deze benadering als volgt:

“De haptische benadering van bijvoorbeeld een gebouw of een kunstwerk resulteert in een veel intensere ervaring dan het zuivere kijken. Ten eerste omdat ze langer duurt en plaatsvindt in rechtstreeks contact tussen het ‘subject’ enerzijds (de bezoeker) en het ‘object’ dat bestudeerd wordt anderzijds. De aangewende materialen geven bovendien hun fysieke eigenschappen prijs, alsook de manier waarop ze bewerkt worden.” (p. 16)

(Omdat je in de tekst al geschreven hebt dat de auteur Beele heet en dat het gaat om een boek uit 2009 sluit je de zin af door het vermelden van de pagina waar je de tekst vandaan hebt).

Hieronder nog een voorbeeld. Het gaat om een verwijzing naar een artikel uit 2009 van Beele en een aantal andere auteurs. In dat boek gebruikt Beele een aantal figuren die hij zelfs weer van andere auteurs heeft…

Niet iedere slechtziende ziet hetzelfde, evenals dat niet iedere vorm van slechtziendheid op dezelfde manier is verkregen. Hieronder worden enkele vormen van slechtziendheid aan de hand van afbeeldingen beschreven. Figuur één tot en met acht (Beele et al, 2009) zijn bewerkingen van het werk Orbino van Luc Deleu.

In verslagen wordt regelmatig verwezen naar statistieken van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Zie onderstaande verwijzing als voorbeeld:

Nederland kent op 1 januari 2014 een totaal van 16,8 miljoen inwoners. Het aantal Nederlanders van 65 jaar of ouder bedraagt 2,9 miljoen. Hiervan behoren er 717.000 tot de 80-plussers. (CBS, 2014)

Ook publicaties van banken kunnen gebruikt worden. En dan moet je in je verslag een verwijzing maken. Onderstaand voorbeeld gaat wordt eerst de naam van de schrijver genoemd (Marc Noyons) en daarna wordt hij geciteerd (tussen aanhalingstekens). Daarachter wordt de bron vermeld. In de literatuurlijst kan de lezer de volledige naam van het artikel terugvinden. Daarvoor moet hij kijken in de literatuurlijst bij ABN AMRO, 2014.

Informatie is tegenwoordig binnen handbereik beschikbaar. Het grootste gedeelte van de Nederlandse bevolking heeft een smartphone en toegang tot internet. Het is voor musea belangrijk dat ze in deze trend meegaan. Kunstconsultant Marc Noyons benadrukt het volgende: “Je kunt met digitalisering nieuwe verbindingen leggen tussen collecties, tentoonstellingen, activiteiten en het publiek. Daarmee bereik je meer bezoekers, onder wie mensen die nog nooit één stap over de drempel van een museum hebben gezet.” (ABN AMRO, 2014, p.5)

Grafieken, plaatjes, modellen en figuren

Veel studenten vergeten dat grafieken en modellen, plaatjes en figuren ook afkomstig zijn uit andere bronnen. Tenzij je natuurlijk zelf de grafieken hebt gemaakt. Dan moet je er alleen een mooie titel boven zetten en vergeet niet om alle grafieken te nummeren!

Maar wanneer je de grafiek uit een andere publicatie hebt gehaald. Dan moet het op deze manier (zie hieronder):

(Zie je dat de grafiek een nummer heeft? Zie je de verwijzing (CBS, 2012)?)

Slotopmerkingen

Er zijn natuurlijk heel veel soorten bronnen en het is niet mogelijk om alle voorbeelden van verwijzingen te geven. Wanneer je echter gebruik maakt van de informatie uit dit document dan is je verslag voor 90% al aangepast aan de APA-regels.

Controleer tenslotte alle verwijzingen nog eens met de APA-handleiding. Zoek in deze handleiding de specifieke soort verwijzing die je nodig hebt en pas jouw verwijzing eventueel nog aan.

Het is knap wanneer alles helemaal volgens APA-regels tot op de komma en spatie nauwkeurig in je verslag staat.
Reken daar niet op. Maar doe je best om het zo goed mogelijk te doen.

Succes. PS: Wanneer je dit document leest terwijl je al last had van het APA-virus … van harte beterschap).

The Research Company BV is een full-service onderzoeksbureau dat u kunt inschakelen voor onderzoekswerkzaamheden. De educatieve afdeling van Research Company deelt kennis en ervaring met studenten. Zij profiteren van de duidelijke artikelen over onderzoekstheorie, methoden en technieken en gratis hulpmiddelen zoals de gratis software voor online enquêteren en Rekenhulp om steekproefomvang, nauwkeurigheid en betrouwbaarheid te berekenen.

(Er is veel zorg besteed aan deze uitleg. Het is begrijpelijk geschreven met duidelijk voorbeelden. Maandelijks lezen 4000 HBO (en WO) studenten een of meer van de artikelen van Research Company. Als je geholpen bent met dit artikel dan kun je andere studenten ook een beetje helpen door het artikel te delen in je netwerk).